Kindcentrum passief verbouwd

Het Montessori Kindcentrum (MKC) De Wijde Wereld in Haarlem onderging een grondige renovatie waarbij passief bouwen en duurzaamheid centraal stond. In rap tempo werd het 1978 gebouw volledig vernieuwd. Rik Piters, adviseur huisvesting onderwijsinstelling Spaarnesant, vertelt meer over de bijzonderheden van deze renovatie. “Enkel het houten geraamte van het gebouw is blijven staan, samen met de betonnen fundering. Hieromheen is een nieuw gebouw gerealiseerd,” zegt Rik. Het gebouw is nu volledig gasloos én energieneutraal. Het huisvest maar liefst twaalf leslokalen en een kinderdagverblijf.

Passief gebouwd

Het energieverbruik van het gerenoveerde MKC is beperkt doordat het passief gebouwd is. Zo vertelt Rik dat de gevel van het gebouw opgebouwd is uit vochtregulerende houten logs, een Finse houtbouwmethode. Hierdoor is er minder installatietechniek nodig om een gezond binnenklimaat te realiseren. Rik: “Waar nodig zijn de gevels aan de binnenzijde bij geïsoleerd, waar rekening is gehouden met de isolatiewaarde op basis van ligging en zonintreding.” Ook is veel aandacht besteed aan de daglichttoetreding. Houten overstekken en lamellen reguleren de lichtinval en de binnentemperatuur. De architect, Daan Josee, vertelt over hoe ze gebruik maken van natuurlijke energiebronnen: “Met de overstekken sturen we het zonlicht en de warmte van de zon. Zo halen we het hoogst mogelijke rendement uit een natuurlijke energiebron.”

Alle ruimtes zijn aangesloten op een modern ventilatiesysteem met warmteterugwinning (WTW). Samen met twee warmtepompen en PVT-panelen zorgt dit voor een volledig energieneutrale energievoorziening. Het gebouw voldoet nu aan de eisen van Frisse Scholen klasse B en BENG, en sluit aan op de nieuwe onderwijskundige inrichting van de school.

Veel hergebruikt

Hergebruik stond ook centraal in deze renovatie. Rik: “Er zijn binnendeurkozijnen gebruikt die bestaan uit gelamineerd hout vanuit rest/sloophout en het ontwerp is gebouwd op de footprint van het originele gebouw. De funderingspalen, funderingsbalken en betonvloer zijn behouden en waar nodig verstevigd. Daarbij is de houten draagstructuur met kolommen, liggers van gelamineerd hout uit 1978, behouden, hersteld en verbeterd.” Verder zijn de gevels houten logs demontabel en dus volledig herbruikbaar. Het was niet altijd mogelijk om materialen van het originele gebouw te hergebruiken. Rik: “De te verwijderen houten gevel leende zich niet, want het was te slecht, of niet het juiste materiaal.”

Superslimme planning

Tijdens de renovatie was het gebouw niet volledig buiten gebruik. Rik: “Het gebouw bestond uit twaalf groepsruimtes en een speelzaal en is in twee fases gerenoveerd. Door in het voorjaar van 2022 eerst de eenlaags bebouwing te renoveren, vervielen er tijdelijk vier groepsruimtes. Dit is tijdelijk opgevangen binnen de resterende acht groepsruimtes en een naastliggend bouwdeel dat later geheel gesloopt zou worden. Na gereedkomen van fase één in december 2022, waren er acht nieuwe groepsruimtes beschikbaar en is de school hierin verhuisd. Zo konden de vier resterende groepsruimtes worden gerenoveerd en uitgebreid met vier ruimtes op de eerste verdieping. In de zomer van 2023 kon de school ook deze acht groepsruimtes weer betrekken. Vanaf dat moment waren er zestien groepsruimtes beschikbaar. Het kinderdagverblijf nam intrek in vier van de lokalen op de begane grond en het laatste bouwdeel kon definitief gesloopt worden, waarna de totale oplevering en bijkomende verhuizing plaatsvond in zomer 2023.”

Het financiële plaatje

Rik: “De totale renovatie kostte zo’n € 5,8 miljoen, waarvan circa € 4,5 miljoen bouwkosten zijn. Om dit te bekostigen stelde de gemeente Haarlem krediet beschikbaar, zijn er subsidies voor verduurzaming benut, zoals SUVIS en DUMAVA, en heeft Spaarnesant bijgedragen vanuit besparingen in het meerjarenonderhoudsplan en door aanvullende duurzame investeringen.”

Naast de uitgaven levert de renovatie ook financiële besparingen op. Rik: “Door de komst van PVT panelen wekt de school circa 55% van zijn eigen energie op. Dit resulteert in een iets hoger energieverbruik, maar geen kosten meer voor gas.”. Zo werd in 2021 16.149m3 gas verbruikt, terwijl dat getal nu op 0 m3 staat. Zelfs nu het gebouw zo’n 25% groter is dan vóór de uitbreiding.

Een geslaagde renovatie

Over de uitkomst van de renovatie is Rik positief: “Naar mijn idee is dit zeker een geslaagde renovatie. De van origine houten Montessorischool heeft met de vernieuwing zijn karakter en footprint behouden. Er is bewust gekozen voor behoud van de nog goede delen van het gebouw uit 1978.” Ook over de timing is Rik tevreden: “Er wordt een groei van leerlingen verwacht in verband met ontwikkelingen in de wijk. Nu konden we nog gebruik maken van dit moment en renoveren zonder tijdelijke huisvesting nodig te hebben. Inmiddels hebben we twaalf volledige groepsruimten beschikbaar, waarin we comfortabele omstandigheden voor de leerlingen kunnen creëren.”

Meedoen? Dat kan!

Deel ook je ervaring met passief en duurzaam (ver)bouwen.

En kom naar de Maatschappelijk Vastgoeddag op 13 november 2025 in de Flint in Amersfoort:

allerlei sessies over (sturen op) duurzaam scholen en ander maatschappelijk vastgoed
een VR-experience rond duurzaamheid
een kennismarkt met organisaties die je vooruit kunnen helpen waaronder over de provinciale ontzorgingsprogramma's maatschappelijk vastgoed en het innovatieprogramma onderwijshuisvesting van het Ministerie van OCW en Ruimte OK.

Je kunt je hier aanmelden.