Impressie Voorzieningensturing

Het Planbureau voor de Leefomgeving doet onderzoek naar de spreiding van voorzieningen en de wijze van sturing in het primair onderwijs en de zorg. Onder leiding van Jackie de Vries van Aestate kijken we wat we hiervan kunnen leren.

Een bedrag per leerling
PBL-onderzoeker Joost Tennekes stelt de vraag: "Wat als we in het onderwijs overstappen naar een andere bekostiging voor de huisvesting, meer vraagvolgend, door één bedrag per leerling?" De financiering gaat dan buiten de gemeente om. Gemeenten hebben dan alleen nog het instrument van het bestemmingsplan om de onderwijsvoorzieningen te sturen.

Andere bekostiging nodig
Het gesprek dat volgt gaat vooral over vraaggerichte sturing, doordecentralisatie en de inhoud van de prestatie-afspraken tussen gemeenten en scholen. Over één ding zijn de aanwezige gemeenten en scholen het snel eens. Er is veel beweging in het onderwijs en het bekostigingssysteem kan niet blijven zoals het is. Bekostiging door middel van één bedrag per leerling is een goede optie. Wel moeten er een aantal randvoorwaarden vanuit de gemeente of liever nog op regionaal niveau aan verbonden worden om er voor te zorgen dat het voor alle partijen optimaal is.

Zeggenschap uit handen
Eric Peperkamp van de gemeente Nijmegen vertelt uitgebreid over de doordecentralisatie in Nijmegen. In de prestatie-afspraken met de scholen staat onder andere dat scholen moeten blijven investeren in scholen in zwakke buurten en niet als laatste mogen vertrekken. Doel hiervan is dat er in ieder geval altijd één school per buurt is die dit voor zijn rekening neemt. Hij geeft ook een waarschuwing. Bij één bedrag per leerling (lump sum bekostiging) rechtstreeks van het rijk naar de schoolbesturen, verliest de gemeente ook de zeggenschap. Als je niets te verdelen hebt als gemeente, is er ook geen basis meer voor prestatie-afspraken rond de spreiding en leerlingenverdeling, zoals nu in Nijmegen. Je kunt als gemeente niet alleen prestatie-afspraken ophalen bij anderen; de gemeente moet ook iets kunnen brengen (geld, middelen).

Goed overleg
Anko van Hoepen, lid College van Bestuur bij Alpha Scholengroep en kersverse vicevoorzitter van de PO-Raad denkt dat gemeenten niet hoeven te sturen op spreiding. Veel gemeenten en scholen komen er in goed overleg wel uit. Zo kunnen ze samen een spreidingsplan maken; lokaal of regionaal als de schaal dat nodig maakt. Belangrijk is dat de meerwaarde vanuit meerdere perspectieven bekeken wordt. Zo kan spreiding voor de individuele gemeenten wenselijk zijn, terwijl het voor de kwaliteit van de onderwijsvoorzieningen en de efficiëntie beter zou zijn om juist minder te spreiden. Interregionale samenwerking en onderlinge afstemming tussen gemeenten is van essentieel belang.

De aanwezigen zijn het wel met elkaar eens. Een nieuwe bekostigingssystematiek kan voordelen opleveren voor onderwijsinstellingen en gemeenten. Behoud van kennis is van groot belang. Evenals de juiste prestatie-afspraken. De gemeente heeft een taak in de spreiding van voorzieningenplanning en een belangrijke verbindende rol.

Meer informatie